پول الکترونیکی(E-Currency)
انوع پول
پول کالایی
در این نوع پول هر کالایی می تواند مورد استفاده قرار گیرد. کالاهای رایج مورد استفاده فلزاتی مانند طلا و نقره و یا مس بوده ولیکن گاهی مواد دیگری نظیر مواد غذایی، سنگ، سیگار و غیره نیز مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
پول فیات
پول فیات پولی است که فاقد هرگونه ارزش ذاتی بوده و ارزش آن تنها وابسته به حکومت است. در این نوع سیستم با از بین رفتن حکومت پول ضرب شده توسط آن حکومت نیز بی ارزش می‌شود. در زمان قدیم پول تمامی کشورها معمولاً به فلزات گرانبها نظیر طلا و نقره متصل بود. ولیکن بعد از لغو پیمان برتون وودز در سال ۱۹۷۱ به صورت یکجانبه از طرف آمریکا، در تمامی کشورهای دنیا پول مورد استفاده پول فیات است. به طور مثال در پشت اسکناسهای دلار آمریکا نوشته شده است که این پولlegal tender است که معنی آن این است که قبول نکردن این پول برای مبادلات، غیرقانونی میباشد. پول فیات دارای این برتری نسبت به پول کالایی است که در صورت مخدوش شدن آن دولت صادر کننده پول هنوز آن را قبول می‌کند. به طور مثال می‌توان اسکناس دارای پارگی را با اسکناس نو تعویض نمود ولیکن مشابه چنین کاری در مورد پول کالایی وجود ندارد.
مسکوکات
مسکوکات در واقع پول ضرب شده توسط حکومت میباشد که می توان به صورت سکه و یا اسکناس باشد.
پول بانکی
پول بانکی پولی است که در یک حساب بانکی بوده و قابل برداشت از شعب بانک و یا دستگاههای خودپرداز است. در تقریباً تمامی بانکهای دنیا بانک از سیستم بانکداری ذخیره کسری استفاده می‌کند که در آن بانک تنها بخشی از سپرده‌ها را به عنوان ذخیره نگه می‌دارد. پول بانکی دارای این تفاوت با پول مسکوک است که اولاً به صورت غیر فیزیکی بوده و تنها یک عدد در دفترچه حساب صاحب حساب است و ثانیاً اینکه در صورت از بین رفتن آن موسسه بانکی، پول ذخیره شده در آن نیز از بین می‌رود. سیستم بانکداری ذخیره کسری دارای خطرات تورمی زیادی است زیرا در هر بار پول جدیدی به پول در گردش هر کشور اضافه می‌شود. در تمامی کشورها بانک مرکزی میزان ذخیره مورد نیاز بانک را مشخص می‌کند. پول در گردش هر کشور معمولاً مجموع پول مسکوک و پول درون حسابهای بانکی است.
پول الکترونیکی
ارزش پول واحد های پولی منتشرشده از سوی دولت یا بخش خصوصی، که به شکل الکترونیکی بر روی یک قطعه ی الکترونیکی مثل تراشه ی کارت و یا حافظه ی کامپیوتر ذخیره شده و به عنوان یک وسیله پرداخت برای تعهدات اشخاص پذیرفته شده است. پول الکترونیکی جانشین سکه و اسکناس است و انتقال الکترونیکی وجوه از دیگر کاربردهای آن محسوب می شود. پول الکترونیکی یک ارزش الکترونیکی است و هر بار که مستقیم به دستگاه های دیگر متصل شود و یا از طریق پایانه ی فروش و یا حتی از شبکه های کامپیوتری مثل اینترنت خریدی انجام دهد از موجودی آن کاسته خواهد شد.
پول الکترونیکی نماینده پول واقعی است که توسط موسسات بانکی و غیره در ازای دریافت اسکناس انتشار یافته و تبدیل آن به اسکناس تضمین شده است. اگر بانکی به اندازه پول واقعی دریافتی از مشتریان خود اقدام به انتشار پول الکترونیکی کند و از محل منابع حاصل از تبدیل پول واقعی به پول الکترونیکی وام ندهد می تواند همه تقاضای مشتریان خود به اسکناس را پاسخ دهد. پول الکترونیکی همانند چک مسافرتی پول درونی است. پول درونی طلب قانونی دارنده آن از ناشر آن است در حالی که پول بیرونی متضمن چنین طلبی نیست. موجودی پول الکترونیکی یک طلب جاری بر عهده ناشر آن است که با هیچ حساب خاصی در ارتباط نیست.
ویژگی های پول الکترونیکی
- فراملیتی یا بی مرز بودن آن که این خصوصیت به ارتقای سطح کارایی مبادلات بین المللی کمک می کند
- کاهش هزینه های مبادلاتی و تسهیل نقل و انتقال پول
- عدم نیاز به حضور فیزیکی پرداخت کننده و دریافت کننده وجه برای قطعیت پرداخت
- امکان پرداخت های شخص به شخص
- به چالش کشیدن قواعد حاکم بر پول نقد در مورد پرداخت های خرده فروشی
- ساده تر و ارزان تر کردن معاملات خرده فروشی برای تجار و مشتریان
- ارایه کردن مفهومی جدید از کیف پول
- به وجود آوردن سیستم پرداخت تجاری برای اینترنت و تغییر راه دولت ها برای پرداخت به صورت الکترونیکی
انواع پول الکترونیک
به طور کلی پول الکترونیک دو نوع مشخص دارد :
پول الکترونیک شناسایی شده یا با نام و پول الکترونیک بی نام یا پول نقد دیجیتال .
** پول الکترونیک با نام، دارای نام فردی است که در ابتدا پول را از بانک گرفته است .همینطور،به روشی شبیه کارت های اعتباری بانک می توان به مسیر نقل و انتقال پول دسترسی داشته باشد.
** پول الکترونیک بی نام ، در واقع مانند اسکناس نقد است.پس از آن که پول الکترونیکی بی نام از بانک اخذ شد دیگر مسیر خرج آن مشخص نخواهد بود و آثاری از خود باقی نمی گذارد.
هر یک از انواع پول الکترونیک هم می توان دو نوع باشد:
پول الکترونیک آنلاین - پول الکترونیک آفلاین .
پول الکترونیک آنلاین باید جهت نقل و انتقال به شخص ثالث ،از طریق مودم یا شبکه با بانک تماس حاصل شود.(در اینصورت حساب های بانکی فورا به روز می شوند.)
پول الکترونیک غیر آفلاین و بی نام (پول دیجیتال واقعی)پیچیده ترین نوع پول الکترونیک است، زیرا با مشکل مصرف مضاعف(اضافی) روبرو است.
از شرکتهای ارائه کننده پول های الکترونیک می توان به موارد زیر اشاره کرد
پی پال (PayPal)
پی پال یک حساب الکترونیکی می باشد که انتقال وارسال پول به پی پال از حساب های بانکی در بیش از 55 کشور امکانپذیر است. پی پال بعنوان یک واسطه، پول را از خریدار دریافت و تحویل فروشنده می دهد. شما بجای اینکه شماره کارت اعتباری خود را در سایت های مختلف وارد کنید، می توانید از این سرویس امن برای انتقال پول استفاده کنید .
امکانات پی پال برای خریداران
- امکان پرداخت از طریق کارت اعتباری ( credit card - debit card ) یا بانک
- پرداخت امن بدون نیاز به وارد کردن مشخصات کارت اعتباری خود در سایت فروشنده
- خرید در بیش از هزاران فروشگاه از جمله eBay
امکانات پی پال برای فروشندگان
- پذیرش کارت اعتباری ( credit card - debit card ) و امکان پرداخت از طریق بانک ها با کارمزد پایین
- اضافه کردن روش پرداخت از طریق پی پال
- افزایش فروش با توجه به سهولت کار
- مهمترین مسئله در یک اکانت پی پال سابقه ارسال وجه است
- پی پال در زمان دریافت وجه هیچگونه بررسی انجام نمی دهد، بنابراین هر چقدر پول می تواند به آن وارد گردد، ولی مشکل زمانی پیش می آید که بخواهید اولین سنت آن را خرج کنید.
- در اکانت های غیر معتبر هرگز نمی توان وجهی را خارج کرد
وب مانی(Webmoney)
پول الکترونیکی وب مانی در سال ۱۹۹۸ راه اندازی شده است صاحب آن شرکت «WMtransfer LTD» می باشد. سیستم نرم افزاری این پول الکترونیکی توسط شرکتی دیگر طراحی و ساخته شده است.در حال حاضر حدود ۶ میلیون کاربر در دنیا از وب مانی استفاده می کنند و روز به روز امکانات و سرویس وب مانی و همین طور کاربران این پول الکترونیکی رو به افزایش می باشد . خصوصیت این سیستم پول الکترونیکی برخورداری از امنیت بالا می باشد . بعد از افتتاح حساب وب مانی برای کاربر فایل کلیدی مخصوص آن حساب، ارایه می گردد که توسط این فایل کلیدی، دسترسی به حساب ممکن می باشد . همچنین می توان در تنظیمات حساب، دسترسی به حساب را با یک یا چند IP محدود کرد تا از ورود دیگران به حساب جلوگیری شود. استفاده غیر مجاز ازعلائم تجاری، نام، آرم و نماد شرکت می تواندبه اخراج ازسیستم منجر شده و حساب کاربر مسدود شود.
برای استفاده از وب مانی در ابتدا باید نرم افزار وب money keeper از سایت را نصب نمود . به هر حساب وب مانی شماره شناسایی مخصوص(WMID) تعلق می گیرد . هر کاربر در سیستم پول الکترونیکی وب مانی از گواهینامه الکترونیکی برخوردار می گردد . طبق اطلاعات وارد شده در زمان افتتاح حساب برای کاربران انواع گواهینامه الکترونیکی ارایه می گردد . اگر مشخصات شخصی وارد نشود، گواهینامه ناشناس و اگر مشخصات فردی وارد شود، گواهینامه تشریفاتی تعلق می گیرد.